Wat als we onszelf weer in eetbare termen begrijpen?
De Australische ecofeministische filosoof Val Plumwood hield zich bezig met het begrijpen van menselijke afhankelijkheid en van dynamische en levenschenkende systemen van de natuur. Hoewel ze in haar filosofie het denken in dualismen bekritiseerde – het denken in opposities als man/vrouw, mens/natuur, levend/dood, etcetera – , merkte ze dat deze manier van denken ook bij haar diep zat. De woeste en langdurige aanval door een krokodil, die ze voor het eerst beschreef in ‘Being prey’, en voor het laatst in haar postuum uitgegeven Eye of the crocodile, zette haar denken over de positie van mens en natuur echter op scherp. Plumwood betrapte zichzelf op de gedachte dat hier sprake moest zijn van persoonsverwarring: de krokodil kon haar toch niet écht willen eten? Zij was toch een mens?
Op vergelijkbare wijze lijken wij onszelf vandaag de dag niet voor te kunnen stellen dat we uit kunnen sterven. Dat we niet alleen eetbaar en sterfelijk zijn, maar ook uitsterfelijk.
Het ecofeministisch denken analyseert de kwetsbaarheid van onze moderne wereld voor de ontwrichtende effecten van klimaatverandering en ecologische degradatie met een radicaal andere blik op de verhouding mens-natuur dan de westerse filosofische traditie, waarin de mens een centrale positie inneemt. Hoe kunnen we ánders dan antropocentrisch denken?
Lisa Doeland, bekend van Apocalypsofie, denkt na over wat radicaal bewustzijn van kwetsbaarheid en de eigen dood betekent voor onze ontologische en ethische verhouding tot de natuur, waar wij onlosmakelijk en op de vreemdste wijzen mee verbonden zijn.
Wat brengt het denken van Val Plumwood in in dit project?
Schrijver, onderzoeker en docent Lisa Doeland (1982) is filosoof en verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Universiteit van Amsterdam, waar ze vakken geeft over contemporaine kwesties zoals de klimaatcrisis, groene ideologie en apocalyptisch denken. In haar promotieonderzoek onderzoekt ze de verschillende manieren waarop we bespookt worden door afval.
Ze publiceerde vorig jaar het boek Apocalypsofie. Over recycling, groene groei en andere gevaarlijke fantasieën (2023) en was medeauteur van Onszelf Voorbij. Kijken naar wat we liever niet zien (2018)