Thema april 2024

CHAOS

‘De kleinste afwijking van de waarheid wordt later duizendvoudig vermenigvuldigd’ zei Aristoteles bijna 25 eeuwen geleden in Over de hemelen. Het kleine verschil met de grote gevolgen en de chaos die dat geeft, houden de filosofie tot in onze bewogen tijd bezig.

Onze moderne samenleving is gebaseerd op orde. We proberen chaos uit te bannen, maar met de aanhoudende stroom crises lijkt de maatschappelijke chaos compleet. Van de crisis rond waarheid (post-truth), de klimaatcrisis en de vluchtelingencrisis tot aan geopolitieke crises en oorlog. Ook als individu kunnen we het gevoel hebben dat het leven ons ontglipt. Hebben we nog de regie over onze persoonlijke data en eigendommen? En hoe gaan we om met het informeler worden van cultuur en traditie? Moeten we meer orde organiseren, in ons eigen leven, in de samenleving, op wereldschaal? Of moeten we meer ruimte geven aan chaos?

Hoe verhoudt de mens zich tot chaos? Is het een bron voor creativiteit en pluraliteit, of juist een bron van onzekerheid en geweld? Chaos kan voorafgaan aan orde, zoals de oersoep aan de eerste fysische ordening voorafging. Andersom kan een achterhaalde orde ook om chaos vragen.

Volgens Ludwig Wittgenstein moet de filosoof ‘in de oude chaos afdalen en zich daar thuis voelen’. En zo gaat de Maand van de Filosofie in 2024 afdalen in de chaos van vandaag. Op zoek naar een antwoord op de vraag hoe chaos tot orde, creativiteit en pluraliteit kan leiden. En soms tot wanhoop drijft.