DEnker des Vaderlands 2023-2025

MARJAN SLOB

De eretitel Denker des Vaderlands is een initiatief van Stichting Maand van de Filosofie en wordt sinds 2011 elke twee jaar verleend aan een gerenommeerd denker. De Denker bezit de kwaliteit om zich vanuit een weldoordachte positie te engageren met de maatschappelijke actualiteit en is in staat de hectiek van het nieuws in een groter verband te plaatsen. Op die manier verdiepen Denkers niet alleen de actualiteit en het publieke debat, maar maken zij de filosofie ook aantrekkelijk voor een breed publiek. De feestelijke inhuldiging van de nieuwe Denker vindt om het jaar plaats tijdens de Maand van de Filosofie.

Wat doet de denker des Vaderlands? Er is geen officiële taakomschrijving voor de Denker des Vaderlands, de opdracht mag naar eigen goeddunken ingevuld worden. Toch hebben alle Denkers tot nu toe iets gemeen. Zij bezitten allen de kwaliteit om zich vanuit een weldoordachte positie te engageren met de maatschappelijke actualiteit en zijn in staat de hectiek van het nieuws in een groter verband te plaatsen. Op die manier verdiepen zij niet alleen de actualiteit en het publieke debat, maar maken zij de filosofie ook aantrekkelijk voor een breed publiek.

Marjan Slob (Giessenburg, 1964) werkt al meer dan twintig jaar als zelfstandig filosoof, spreker en essayist. Zij ziet het als haar missie om inzicht en begrip te verruimen, zonder daarbij contact met de realiteit te verliezen.

Die mentaliteit spreekt uit haar columns en essays voor de Volkskrant, Filosofie Magazine, en tal van andere media, en voedt het werk dat ze al jaren achter de schermen doet.

Zo heeft ze organisaties als de staf Deltacommissaris, de Onderzoeksraad voor Veiligheid, het Rathenau Instituut, het Centrum voor Ethiek en Gezondheid, de Raad voor Dierenaangelegenheden en het Planbureau voor de Leefomgeving geholpen om wetenschappelijke en filosofische inzichten helder te verbinden met de maatschappij.

Marjan heeft ook vrij werk geschreven. In 2017 won Hersenbeest de Socratesbeker voor het beste Nederlandstalige publieksfilosofieboek, en in 2022 kreeg De lege hemel de tweejaarlijkse J. Greshoff-prijs voor (literair) essay. Haar laatste boek, Door de bomen het huis, is wel een proeve van filosofische journalistiek genoemd.

Ruimte maken voor het andere • ‘Maak je belevingswereld groter, ruimer,’ zegt Denker des Vaderlands Marjan Slob, ‘en je ziet dat er eigenlijk geen verschil is tussen jou en de ander, tussen mensen en andere wezens. Er is alleen een web, een weefsel waar je deel van uitmaakt.'

Ruim denken is haar thema: al denkend vanuit de plek waar je staat ruimte scheppen voor andere waarden en ervaringen dan alleen die van jezelf. Wees open, zo open als je aankunt. Luister. Kijk. ‘De realiteit kunnen zien en aanvaarden, daar gaat mijn filosofie over.’

'Dat houdt in dat je ook pijn kunt voelen. Van jezelf, van andere mensen, van andere wezens.’ In drie gesprekken, waarvan dit boekje verslag doet, vertelt Marjan Slob hoe haar denken zich sinds haar jonge jaren ontwikkeld heeft.

Ruimte maken voor het andere: het denken van Marjan Slob (Ambo|Anthos, 2023) is geschreven door journalist Jannetje Koelewijn (NRC) en beschikbaar in de boekhandel.