Ons leven draait steeds meer om het werk dat we doen. Introduceer je jezelf op een feestje, dan vertel je over je baan. Je werk wordt zo niet alleen wie je bent, maar ook dat wat zin geeft. Maar is werken wel zo zinvol? Of denken we dat alleen maar?

Deze vragen bespreken we tijdens Het Filosofisch Diner. Schuif aan voor een zinderend gesprek onder het genot van een goede maaltijd en een glas wijn.

Henk Oosterling onderzoekt in deze Spiegellezing de verschillen en overeenkomsten tussen oosterse en westerse manieren van denken en doen. Oosterling is filosoof en internationaal kendo- en zwaardvechter en oprichter van een kendoschool. In 2016 bracht hij zijn kennis en ervaringen samen in Waar geen wil is, is een weg. Doendenken tussen Europa en Japan. Dit doen-denken heeft de EnsōSchool in Amsterdam-Noord als uitgangspunt genomen voor haar programma en werkwijze.

Zen bezorgt je de juiste plaats van je persoonlijkheid ten opzichte van de samenleving en de kosmos. Je wordt minder egocentrisch, de ander en het andere worden in hun eigenheid waargenomen door jezelf waardoor je oordeelsvermogen ook juister wordt. Via zenmeditatie wordt de waarneming en beleving van de werkelijkheid dieper, breder en  authentieker. De minder losse greep van je ego op je eigen gedrag en beleving heeft een bevrijdend effect, hierdoor ontwikkel je mededogen in een grotere persoonlijke stilte en rust.

In de reeks Grote Denkers onderzoek je je eigen overtuigingen en oordelen, vernieuw je je manier van denken en kijk op de wereld en ontdek je wat de opties zijn voor de toekomst. Na deze reeks mag je denkers als Camus, Hobbes, Goethe en Buddha tot je nieuwe vrienden rekenen.

Op de Dag van de filosofie vieren we het eeuwige falen, stuntelen en bevragen van de mens in de vorm van lezingen, workshops en film. Matthijs Van Boxel geeft een Stoomcursus Domheid, Stefaan Van Brabandt heeft het over tegenslag, in de workshop van Michiel Bellon en Wouter Coolen gaan we aan de slag met de stoïcijnse filosofen.

Rebekka de Wit presenteert haar essaybundel Afhankelijkheidsverklaring tijdens een boekvoorstelling in de Brakke Grond, Amsterdam. Op familiefeestjes en buurtbarbecues probeert Rebekka de Wit als een antropoloog te doorgronden waarom iedereen van zijn doodsangsten uitdagingen probeert te maken, waarom afhankelijkheid als falen wordt gezien en waarom mensen die graag te boek staan als ‘no nonsense’ doorgaans veel nonsens uitkramen. Afhankelijkheidsverklaring legt bloot wat onze vanzelfsprekendheden verzwijgen en komt tot pijnlijke conclusies over hoe (on)vrij, (on)afhankelijk en (on)geëmancipeerd we eigenlijk zijn.

In een vroeg voorjaar viel Maarten van Buuren ten prooi aan een depressieve crisis. Bewegen, doen en denken vertragen en kwamen uiteindelijk tot stilstand. Alle levenslust verdween in een grauwe mist en loste daarin op. Gelukkig wist hij door een combinatie van pillen, praten en lang en hard fietsen na verloop van tijd weer overeind te krabbelen.

Over zijn ervaringen schreef hij het boek Kikker gaat fietsen dat in 2008 verscheen. In het boek vertelt hij over het proces van acceptatie en herstel, en analyseert hij wat grote filosofen en schrijvers (waaronder Cioran, Sartre, Baudelaire, Heidegger, die voor een deel zelf ook aan depressies leden) hierover hebben gezegd. In zijn lezing gaat hij in op zijn persoonlijke ervaringen en legt de link tussen menselijk stuntelen en ons mens zijn. Ik stuntel dus ik ben.

Elke donderdagavond organiseert de Redenarij een Denkstof-bijeenkomst in Utrecht. Dit zijn socratische groepsgesprekken waar iedereen aan mee kan doen en waar verwondering, twijfelen, vragen en denken centraal staan. Deze maand staat in het kader van het thema stuntelen. Vandaag mag je jouw gestuntel meenemen en in een vraag voorleggen aan filosoof Guido Bik en de groep. Waar stuntel je nu of onlangs mee en zou je meer inzicht in vooronderstellingen, waarden en argumenten willen hebben?

Voor het leven is er geen generale repetitie. Je hebt slechts één kans. Filosoof Lammert Kamphuis daagt je uit om zelf aan de slag te gaan met inzichten en gedachte-experimenten, zodat je nieuwe perspectieven krijgt op je eigen leven. Laat je verrassen door deze toegankelijke manier van filosoferen.

Are you in control of your life, or do you just mess around? We live under the impression that we should live our life focusing on an end goal. But is that actually possible? During this workshop, you’ll explore these questions and others, together with 20 other participants. Carli Coenen (PhD student of Philosophy at Open University) will moderate this philosophical conversation.

Er is geen mens een mens zonder de anderen!

Onze wereld is vol tegenstellingen. Het land waar je woont of vandaan komt, bepaalt hoe een ander naar je kijkt, je bent vluchteling of je leeft vrij en beschermd, je lijdt honger of je moet oppassen voor overgewicht, je bent volwaardig burger of anderen kijken op je neer. Ondanks alle tegenstellingen kunnen wij niet zonder elkaar. Je bent namelijk een mens, omdat wij met ons allen de mensheid zijn. Wat zijn menselijkheid en broederschap? Wat is nodig om harmonie en geluk voor iedereen te bereiken? Hoe goed begrijpen we elkaars denkwereld? Wat verandert er als wij ons echt inleven in anderen voordat wij een oordeel vormen? Wat houdt een universele visie op het (samen)leven in?

Worden we gedefinieerd door ons gestuntel?

‘We hebben de mens op veel verschillende manier proberen te definiëren. Van cognitieve wezens, rationele dieren, spelende mensen, autonome personen tot culturele scheppers. Voor al deze visies valt wat te zeggen, maar misschien worden we nog wel het meest gedefinieerd door ons eeuwige gestuntel.’

Anno 2019 is het niet anders, en al helemaal niet voor de studerende mens: we proberen te duiden wat we studeren, soms begrijpen we het helemaal, een andere keer zijn we de kluts kwijt.

Wie valt, leert op te staan.

En dan is er nog het gestuntel om onze studie op een juiste manier te combineren met het gewone dagelijks leven: werken, relaties, vriendschappen, feesten, sporten, eten en slapen. Maar hoort dit niet alles juist bij het studentenleven: maakt het gestuntel je niet een rasechte student, immers wie valt, leert op te staan, of is het vooral vervelend omdat het je succes in de weg staat?

Elke donderdagavond organiseert de Redenarij een Denkstof-bijeenkomst in Utrecht. Dit zijn socratische groepsgesprekken waar iedereen aan mee kan doen en waar verwondering, twijfelen, vragen en denken centraal staan. Deze maand staat in het kader van het thema stuntelen. Na eerder deze maand over de stuntelende mens te hebben gesproken, komt nu het kapitalisme aan bod. De rationaliteit hierachter, dat winst en competitie tot een betere wereld leidt, staat onder druk. Welke alternatieve systeeminrichtingen staan aan de horizon, die beter passen op de uitdagingen van vandaag?

'Ik stuntel, dus ik ben' is het thema van de Maand van de Filosofie 2019. Tim Fransen (1988), cabaretier en filosoof, kreeg de eer om het filosofische essay te schrijven: 'Het leven als tragikomedie, over humor, kwetsbaarheid en solidariteit'. Filosoof Ingeborg van den Bold interviewt ook dit jaar weer de schrijver van het essay van de Maand van de Filosofie, net zoals zij vorig jaar Femke Halsema interviewde over haar essay Macht en verbeelding.

Tijdens dit minisymposium over filosoferen met kinderen zal filosoof Baukje Prins een interactieve lezing verzorgen: 'Denken met diversiteit: verwondering, vervreemding en herkenning'. Ook zal de Berrie Heesen Prijs 2019 worden uitgereikt.

Het thema Ik stuntel, dus ik ben wil inzoomen op het menselijk tekort. Of wij bepaald worden door ons tekort hangt maar net af van hoe je dat tekort interpreteert. Het vermeende tekort kan ook een winst zijn.

Filosoof Arthur Kok brengt een ode aan het zogenaamde menselijk tekort, dat helemaal geen tekort is maar een verdienste. Perfect willen zijn is pas echt een vorm van tekortschieten. Hij spreekt daarom liever over stuntelen als een vorm van verwondering. Misschien zelfs wel de meest oprechte en sympathieke vorm van verwondering die er bestaat.

Tijdens deze avond gaan we in op de ideologische achtergronden van het werk van de Franse schrijver Michel Houellebecq. We gaan na wat zijn kritiek behelst op een doorgeslagen vorm van liberalisme. We ontdekken welk menstype en welke problemen dit volgens Houellebecq voortbrengt. Maar ook zullen we gaan zien of Houellebecq ons ook een perspectief te bieden heeft. Is er een ontsnapping mogelijk of zijn we gedoemd te blijven hangen in een perspectiefloos en tragisch consumentisme?

Het thema zal worden ingeleid door prof. dr. Maarten van Buuren, emiritus hoogleraar Moderne Letterkunde en docent bij het Centre-Erasme. Het geheel zal worden opgeluisterd met een filosofische column van Roel Meijvis, muziek van Houellebecq zelf en een voordracht uit zijn werk.

Hoe moeten wij leven? Aan de hand van vervelende gebeurtenissen, het lot dat ons allemaal kan treffen, analyseert Marjoleine de Vos hoe wij hiermee omgaan. Welke verhalen uit de Griekse mythologie of uit het geloof gebruiken wij om ons lot te dragen? In deze essaybundel Doe je best laat zij zien hoe de waarheid over ons bestaan in de loop van de tijd verandert, net zoals wijzelf.

Waarom zijn we zo in de ban van idealen van perfectie en succes, vaak in weerwil van de realiteit? Klassiek wordt dit falen begrepen als een tekort, als zwakheid of als het negatief van succes en roem. De moderne mens loopt over van verbeeldingskracht om de omgeving te vormen en zichzelf te verbeteren, maar komt elke keer tekort. Is het niet tijd om onze stuntelende natuur te omarmen en ‘Ik stuntel, dus ik ben’ als uitgangspunt te nemen voor een nieuw mensbeeld?

Filosofie en ethiek zijn bij uitstek geschikt om complexe onderwerpen als duurzaamheid, landbouw en voeding te analyseren en te evalueren. Michiel Korthals sprak voor zijn boek Goed Eten, Filosofie van Voeding en Landbouw met boeren, consumenten, wetenschappers, journalisten, bestuurders en politici. Wat zijn zijn bevindingen vanuit zijn filosofische blik op voedsel en landbouw in Nederland?

Tijdens de Maand van de Filosofie komt schrijfster en filosofe Joke Hermsen naar de Bibliotheek Baarn. Ze heeft het over haar boek Het tij keren. Dit boek gaat over Rosa Luxemburg (1871-1919) en Hannah Arendt (1906-1975). Zij waren beiden politieke denkers die vanuit hun kritische reflectie op het kapitalisme en de moderne consumptiemaatschappij voor meer politieke participatie van de bevolking pleitten.

Tegenwoordig hebben veel mensen het gevoel geleefd te worden. Ze hebben moeite met het vinden van rust, het constant keuzes moeten maken en het indelen van hun tijd. Hoe moet je hiermee omgaan? En hoe kun je je leven zin geven?

Levenskunst geniet altijd al belangstelling van filosofen. Centrale notie in deze praktische filosofie is 'zorg voor zichzelf': hoe het zelf mentaal en moreel weerbaar te maken en daardoor een goed ouder, partner, vriend en burger te worden. 

In zijn lezing gaat Dick Kleinlugtenbelt dieper in op een aantal levenskunsten, waarbij hij kort de geschiedenis van de bestaansethiek en levenskunsten zal aanstippen. Ook is er ruimte voor discussie en een praktische oefening in levenskunst.

In het Noordelijk Scheepvaartmuseum is vanaf 16 maart de tentoonstelling ‘Waar kom je weg? – Zes eeuwen migratie naar Groningen’ te zien. Deze expositie heeft een gevarieerd cultureel randprogramma. Op zondagmiddag 14 april, tijdens de Maand van de Filosofie, verzorgen een filosoof, drie dichters en muzikanten een performance over ons eeuwige gestuntel. Spoken word artiest en huisdichter van eetcafé De Omhelzing, Charles Goudsmit, is uw gastheer. Het programma met poëtische reggae van Pittiggekruid is van 14.30 - 16.30 uur in het Noordelijk Scheepvaartmuseum. De entree is € 7,50 inclusief toegang tot de tentoonstelling. Aanmelden is verplicht en kan via info@noordelijkscheepvaartmuseum.nl.

Tijdens De Nacht van de Filosofie staat stuntelen centraal. Filosofen, wetenschappers, psychologen en artiesten vertellen erover en stellen vragen rondom dit thema. En, heel belangrijk: gaan met elkaar in gesprek. Want samen stuntelen is misschien wel het meest waardevol.

We onderzoeken onze denkbeelden over het begrip respect. Vragen bij het begrip “respect” zijn onder meer: Moet je iedereen altijd respecteren? Kun je respect verdienen en dit ook weer verliezen? 

Hoe onderwijs je leerlingen zodat zij redelijke burgers worden? Hoe ga je met leerlingen de dialoog aan over moeilijke onderwerpen? Is burgerschapsonderwijs filosofieonderwijs?

Over deze vragen denken en spreken we met elkaar op zaterdag 13 april tijdens het onderwijssymposium van de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie.

M.m.v. Samira Bouchibti, Bart Brandsma, Rudolf Kampers, Barry Mahooney.​

Het symposium van de HTF is i.s.m. de Vereniging voor Filosofiedocenten in het Voortgezet Onderwijs georganiseerd. 

€ 25,00 | € 15,00 studenten

Tickets: www.hogeschoolvoortoegepastefilosofie.nl